نقش ملکه زنبورهای عسل در زندگی اجتماعی کندو
توضیحات:
-
به نام خدا
داخل کلونی همکاری خوبی بین زنبورها وجود دارد و زنبور ملکه نقش بزرگی در به وجود آمدن این نظم و
همکاری دارد ملکه زنبور عسل از طریق غدد اطراف دهان خود بویی را پخش میکند که به آن فرمون گفته میشود فرمون ها ترکیبات شیمیایی ساده ای دارند و معمولا از کربن اکسیژن و هیدروژن تشکیل می یابند. فرمون ها به دو گروه خارج از کندو و داخل کندو تقسیم میشوند فرمون های داخل کندو برای جمع کردن زنبورهای کارگر و حفظ یکپارچگی کلونی و ممانعت از رشد تخمدان های زنبور کارگر ترشح میشود فرمون ها در خارج از کندو میتوان به فرمون های جذب کننده زنبورهای نر برای انجام عمل جنسی، فرمون های هشدار دهنده و اعلام خطر برای دفاع از کلنی و آگاه سازی زنبورها اشاره کرد هنگامی که فرمون های هشدار دهنده پخش میشوند زنبورها حالت تهاجمی میگیرند و آماده نیش زدن میشوند زنبورداران به این نتیجه رسیده اند که فرمون های هشداری را میتوان با دود خنثی کرد. حدود 5-6 روز پس از تولد طول میکشد تا ملکه بالغ و آماده جفنگیری شود و در این بازه زمانی فرمون ها نیز برا ی جذب زنبورهای نر برای انجام عمل جفتگیری توسعه میابند.تخم گذاری ملکه زنبور
زنبورهای کارگر وظیفه تمیز کردن سلول ها را برای تخم گذاری ملکه برعهده دارند ملکه زنبور عسل قبل از تخم گذاری سر خود را داخل سلول های شان میکند و از تمیز بودن و عدم وجود تخم در آن اطمینان حاصل میکند سپس شکم خود را وارد سول کرده و طی 9-12 ثانیه تخم گذاری می کند معمولا ملکه در هر سلول یک تخم میگذارد و تنها زمانی که تمام سلول ها پر باشند به خاطر کم بود فضا در بعضی سلول ها چند تخم میگذارد. وجود چند تخم در اکثر سلول های شان به معنی نبود ملکه در شان و تخم ریزی زنبورهای کارگر میباشد که این تخم ها بی ارزش بوده و همگی تبدیل به زنبور نر میشوند و در مدت زمان کوتاهی از بین میروند.
بزرگی تخم های ملکه 0.1 میلی متر و بلندی آنها 1.5 میلیمتر است تخم ها روز اول کاملا ایستاده روز دوم کمی خوابیده و از روز سوم کاملا خوابیده هستند تخم ها بعد از متولد شدن سه روز اول با ژل رویال تغذیه میشوند. تخم هایی که قرار است به ملکه تبدیل شوند تا روز هشتم با ژل رویال تغذیه میشوند بعد از اینکه سلول با مقدار کافی ژل رویال پر شد سلول بسته میشود و زنبور ملکه روز 16ام از سلول خارج میشود.
در یک کندو با هدف جایگزین کردن یک ملکه با ملکه گم شده یا تعویض ملکه موجود زنبور ملکه پرورش داده میشود زنبور ملکه ای که تازه از سلول خارج شده معمولا در روزهای اول توجهی نمیبیند و تا زمانی که گروه زنبورهای کارگر خدمات رسان تشکیل شوند تا حدود 4 روز با خوردن عسل تغذیه میکند در این شرایط شکم زنبور ملکه اریب شکل و کوتاه است. زنبور ملکه پس از خروج از سلول به مدت 3 الی 5 روز پروازهای آموزشی و آشنایی انجام میدهد که هرکدام از این پرواز ها 10 الی 30 دقیقه است و بعد از آن فقط برای جفتگیری از کندو خارج میشود.یک زنبور ملکه خوب به طور معمول روزانه 1500 تخم میگذارد که این مقدار در برخی نژادها به 3000 تخم نیز میرسد آب و هوا، فصل، دمای داخل کندو، سن و رژیم غذایی ملکه زنبور عسل عوامل موثر در تخم ریزی ملکه هستند.
فراوانی منابع گرده گل در طبیعت به طور مستقیم روی تخم های زنبور ملکه تاثیر می گذارد و ملکه تعداد تخم های خود را با توجه به مقدار گرده گل تنظیم میکند.ملکه در تمام طول سال تخم گذاری میکند فقط درماههای آبان تا دی برای چند هفته تخم گذاری را متوقف میکند البته در برخی مناطق مانند جنوب ایران تخم گذاری ملکه در این ماه ها هم ادامه دارد البته توجه داشته باشید که قطع شدن تخم ریزی ملکه برای مبارزه با کنه واروا بسیار ضروری است.
ملکه در سلول های کوچک تخم های بارور ودر سلول های بزرگ تخم های نابارور را میگذارد که از تخم های بارور زنبورهای کارگر واز تخم های نابارور زنبورهای نر به وجود میایند البته ممکن است گاهی با توجه به کنار هم بودن سلول های کوچک و بزرگ ملکه دچار اشتباه شود ودر سلول های بزرگ تخم های بارور بگذارد.تعیین جمعیت زنبورهای نر و ماده یک کندو با توجه به سلول های بزرگ و کوچک بر عهده زنبورهای کارگر است.اگر به هر دلیلی ملکه در کندو وجود نداشته باشد زنبورهای کارگر با ساخت یک سلول زنبور ملکه یک تخم بارور را به این سلول انتقال داده و آن را با ژل رویال تغذیه میکنند.
یافته هایی در مورد ملکه زنبور عسل
اگر در بازدید از یک کندو تعداد زنبور های بالغ بسیار کم باشد یا هیچ بچه ای وجود نداشته باشد این بدان معنی است که زنبور ملکه مدت زمان زیادی است که از بین رفته است.اگر در بازدید از کندو متوجه سلول هایی شدید که با موم بسته شده اما زنبورهای جوان و تخم وجود ندارد بدین معنی است که ملکه مدت کوتاهی است که از بین رفته است اگر در کندو لارو وجود ندارد و زنبور ملکه ی تازه رشد یافته در ان وجود دارد این بدان معنی است که زنبور ملکه به تازگی تغییر یافته است.اگر وضعیت تخم ریزی در کندو خوب نباشد وضع استقرار تخمها منظم و بهم فشرده نباشد و سلولهای خالی در بین آن دیده می شود به معنی پیر بودن ملکه است.
زنبور ملکه معمولا در بین زنبورهای کارگری که وظیفه مراقبت و غذا دادن به ملکه را دارند دیده میشود. در طول زندگی خود فقط برای جفت گیری ودر موارد خاص برای جابجایی از کندو و تشکیل خانواده جدید به همراه دسته ای زنبور از کندو خارج میشود زنبور ملکه به خودی خود نمیتواند تغذیه کند و با ژل رویالی که زنبورهای کارگر برایش تهیه میکنند تغذیه میکند.زنبور ملکه نسبت به سایر زنبورهای کندو درازتر و به خاطر انکه نیشش دارای برجستگی های کمتری نسبت به سایر زنبورها است میتواند بارها نیش خود را استفاده کند زنبور ملکه نیش خود را قبل از جفتگیری برای مبارزه با سایر ملکه ها استفاده میکند .
متوسط زمان زندگی زنبورهای ملکه 3 تا 5 سال است که در برخی موارد تا 7 سال هم ادامه میابد اما با توجه به اینکه با افزایش سن ملکه قدرت باروری آن نیز کاهش میابد و تعداد زیادی تخم نابارور تولید میکند به دلیل اینکه استفاده از ملکه های جوان سالم و تخمگذار در زنبورداری تجاری یک اصل مهم به شمار میاید و ملکه اغلب هر 1 یا 2 سال تعویض میگردد.
اغلب اینگونه تصور میشود که ملکه بر کندو مانند یک پادشاه حکومت میکند در حالی که او بر رفتارهای زنبورهای کارگر تأثیر می گذارد، کندوی عسل در واقع نزدیک به یک سیستم دموکراتیک است. بخش عمده ای از وظایف و عملکرد روزانه کندو توسط فرومون و دیگر سیگنال های شیمیایی کنترل می شود.