زنبورداری در فصل بهار، کاهش تراکم زنبورها
توضیحات:
-
به نام خدا
امروزه مهم ترین اقدامی که برای جلوگیری از بچه دادن انجام می شود، کاستن از تراکم زنبورها در قسمت پرورش نوزادان در کندو است. سه روش عمده برای کاهش تراکم زنبورها به شرح زیر وجود دارد:
(۱) وارونه کردن
این عمل با اضافه کردن یک طبق به کندو و وارونه کردن قاب ها صورت می گیرد. به این ترتیب که قاب های پرورش نوزادان را از کندو به طبق انتقال داده و شانهای خالی یا دیواره های مومی را از طبق به کندو منتقل میکنند. اولین نوبت وارونه کردن، معمولا در زنبورداری در فصل بهار ، اواخر فروردین انجام می شود. بعضی از زنبورداران ممکن است سه تا پنج بار در فاصله دو هفته مانده به شروع جریان شهد در طبیعت، عمل وارونه کردن قاب ها را انجام دهند.معمولا ملکه تمایل دارد که در قسمت بالای کلنی کار کند. بنابراین به زودی قسمت بالای کندو (طبقه مستقر روی کندو) با تخم و نوزاد و گاهی غذا پرخواهد شد، درحالی که قسمت زیرین کندو، خالی می ماند. با وارونه کردن قابها، دو قسمت کندو حاوی تخم و نوزاد می شوند و زنبوردار فضای وسیع تری را برای تخمگذاری بیشتر و بهتر ملکه فراهم میکند.
عمل وارونه کردن قاب ها که منجر به افزایش فضای پرورش نوزادان می شود، از تراکم زیاد داخل کندو می کاهد و در زنبورهای کارگر تمایل به ساختن فنجان و سپس حجره ملکه از بین می رود، زیرا دیگر انگیزه ای برای این کار ندارند.
وقتی غریزه ساختن حجره ملکه و بچه دادن در زنبورها تحریک می شود که در کندو جایی برای غذا و پرورش نوزادان وجود نداشته باشد و جمعیت بیش از حد آنها سبب بروز بیکاری در کندو شده باشد. البته برای مشغول کردن زنبورها، می توان قابی که در بالای آن نوار مومی به عرض ۳ سانتی متر پرچ شده باشد را در کندو آویزان کرد تا موم بافی کنند.
(۲) اضافه کردن طبقه یا طبق
اضافه کردن یک طبقه حاوی شان به هر کندوی زنبورعسل قبل از این که جریان شهد در طبیعت شروع شود، از انبوهی و ازدحام زنبوران موجود در کندوها می کاهد و این اقدام کمک بزرگی به کنترل بجه دادن کندوها محسوب می شود.ضمن این روش، زنبور دار برای ذخیره کردن شهد و عسل، از قبل تعداد کافی طبق آماده می کند و قبل از شروع جریان شهد در طبیعت، به هر کندو یک طبق اضافه می کند تا در زمان جریان شهد مشکل و کمبودی از این بابت نداشته باشد.
در واقع در این روش زنبورداری در فصل بهار ، یک اقدام برای دستیابی به یک هدف انجام می شود، اما خود به خود برای زنبوردار چند خاصیت به بار می آورد؛ به این معنی که زنبوردار به هر کندو قبل از شروع جریان شهد یک طبق اضافه می کند که از بچه دادن کندو جلوگیری کند.
اما علاوه بر آن، طبقههای آماده شده در زمان بیکاری زمستان به کندوها اضافه می شوند و زنبورها علاوه بر اقدام نکردن به بچه دادن، فضای کافی و فراون برای ذخیره عسل خواهند داشت و زنبور دار مجبور نخواهد بود که در حین جریان شدید شهد در طبیعت، باعجله نسبت به بازدید کندوها و اضافه کردن طبق به آنها اقدام کند.
در واقع با این روش، زنبور دار علاوه بر دستیابی به هدف جلوگیری از بچه دادن کندو، از مزایای دیگری نیز بهره مند میشود، ضمن این که کار طبقافزایی به کندوها را جلو می اندازد.
یک خاصیت دیگر انجام این روش این است که زنبوردار مدتی قبل از نیاز واقعی، عملیات طبقافزایی را انجام میدهد و در طول این مدت شان های خالی و آماده مصرف، به جای قرار داشتن در انبار؛ یعنی، در معرض حمله و خسارت پروانه (بید) موم خوار، در کندو قرار میگیرند و از خسارات ممکن طی همین مدت جلوگیری می شود.
در این روش کلنیها به تدریج قوی می شوند و هرچه سرعت قوی شدن جمعیت زیاد باشد، زنبوردار از امکان بچه دهی یا فقدان محل کافی برای ذخیره عسل در کندوهایش نگرانی نخواهد داشت
توجه: وقتی زنبوردار بخواهد عسل مایع تولید کند (نه عسل شان)، باید طبقات جدیدتری روی طبقات قبلی اضافه کند. به این روش طبقه گذاری، «طبقه گذاری بالا» (Top supering) میگویند؛ یعنی، اضافه کردن طبق جدید در بالای طبقات قبلی. اما هنگامی که تولید عسل شان موردنظر باشد، طبق جدید را باید در زیر طبقات قبلی که از عسل پرشده و یا در حال پر شدن باشند، گذاشت.
یعنی، درست بالای منطقه پرورش نوزادان که به این روش طبقه گذاری، «طبقه گذاری پایین» (Bottom supering) گویند. اصولا تفاوت اساسی در مدیریت تولید عسل مایع و عسل شان، فقط مكان طبقه گذاری است که ذکر شد.
(۳) روش دیماری
این روش، عبارت است از محبوس کردن ملکه در قسمت زیرین کندوی اصلی و قرار دادن قاب های پرورش نوزادان در بالاترین طبقه. محبوس کردن ملکه با قرار دادن یک وسیله به نام «جداگر ملکه» در قسمت بالای کندوی اصلی صورت می گیرد. به این ترتیب، ملکه نمی تواند از کندو وارد طبقه یا طبقات شود. این جداسازی مؤثر ملکه از قابهای پرورش نوزادان، احتمالا بهترین روش جلوگیری از بچه دادن است.استفاده از جداگر ملکه در زنبورداری تجارتی عملی نیست، ولی برای کسانی که به منظور سرگرمی به زنبورداری اشتغال دارند، استفاده از جداگر ملکه برای ممانعت از بچه دادن کلنی ممکن است. تنها موضوعی که زنبور دار در این روش باید به آن توجه کند این است که ۵ تا ۷ روز پس از انجام این روش، بایست از قاب های پرورش نوزادان بازدید کند و در صورت وجود حجرۂ ملکه، آن را بردارد.